Hoe blinde mensen navigeren op het web

Kanttekening: het onderzoek beschrijft de methodes voor langere webpagina's. Wellicht is dit bij kortere pagina's anders.

Hoe navigeert iemand die blind is?

Als je kunt zien kun je een pagina snel scannen op de informatie die je zoekt. Je scant de pagina door je ogen over de pagina te laten gaan en je gaat vrijwel onbewust direct naar de content die je zoekt. Bijvoorbeeld naar ‘Inloggen’ of 'Meenemen'. Je ziet globaal de pagina en springt gelijk naar wat je zoekt.

Als je niet kunt zien werkt dat heel anders. Blinde mensen maken een ‘plaatje’ op een andere manier. Hiervoor zijn verschillende methodes. WebAIM, een Amerikaanse organisatie, heeft in een grote enquête gebruikers van schermlezers gevraagd welke methodes zij gebruiken.

Meest gebruikte methodes

Verreweg de belangrijkste manier om te navigeren is het gebruik van koppen (headings): 72% gebruikt dit als belangrijkste techniek. Vooral ervaren schermleesgebruikers kiezen hiervoor.

Opvallende 2e is ‘Zoeken op de pagina’ (14%). Dat doen mensen met Control-F (Mac: Command-F). Vooral beginnende schermleesgebruikers gebruiken dit. Zij zijn wellicht minder bekend met de meer geavanceerde mogelijkheden van een schermlezer.

Op 3 komt de pijltjestoets (6,4%). Schermlezergebruikers hebben namelijk een zogenaamde virtuele cursor, waarmee ze door de tekst kunnen gaan. Vergelijk dat met Word, waarbij je ook met de pijltjestoets door de hele tekst kunt gaan. Zo lopen ze door alle content, van links naar rechts en van boven naar beneden.

Minder belangrijk als primaire methode om te navigeren blijken hyperlinks (4,8%) en landmarks/regions (3,7%). Toch opvallend: als mensen gevraagd wordt wat de 2e methode is die ze gebruiken, dan blijken landmarks wel belangrijk (31%).

Daarnaast zijn er ook nog andere methoden, zoals het gericht zoeken op bepaalde contentvormen, zoals een formulier of een tabel. Deze zijn niet genoemd in het onderzoek, maar kunnen ook belangrijk zijn.

Conclusies voor ons als tekstschrijvers

1. Gebruik koppen en doe dat op een goede manier

Zorg dat je koppen gebruikt en maak deze betekenisvol. Zorg ook dat elke kop opgemaakt is met een kopstijl. Dat geldt voor webpagina’s en voor pdf’s.

Gebruik kopstijlen niet voor content waar dat niet nodig is, zoals ‘menu’, ‘zoeken’ of 'Let op'.

Denk ook aan het gebruik van verborgen kopstijlen om de navigatiestructuur logisch te maken, zoals bij een footermenu.

Krijg je een ontoegankelijke webpagina of Word-document en heb je weinig tijd om iets toegankelijk te maken? Begin met het maken van koppen met kopstijlen. Dit geeft direct toegankelijkheidswinst.

Een uitgebreide uitleg staat in Headings voor betekenisvol opmaken.

2. Zet het belangrijkste bovenaan en schrap niet-relevante content

Navigeren met de zoekfunctie en met de pijltjestoets wordt tijdrovend als er veel content staat. En zeker als het niet relevant is. Veel content maakt zoeken ook moeilijk.

Hoe zorg je voor relevante content? Door te schrappen. Begin daar mee: schrap alles wat niet relevant is voor de taak van de bezoeker. Zenden als organisatie is zo verleidelijk, maar paradoxaal genoeg werkt het vaak averechts voor het doel van de organisatie. Het doel is mensen helpen met het uitvoeren van hun taak op de website.

Kijk vervolgens of je het belangrijkste bovenaan hebt staan. En dan bedoel ik het belangrijkste voor de bezoeker, niet voor de afzender. Bij voorkeur al direct in de lead.

3. Gebruik de woorden die de bezoeker ook gebruikt

Gebruik het woord ‘kosten’ en niet ‘leges’. Gebruik ‘paspoort’ en niet ‘reisdocument’. Gebruik ‘kliko’ en niet ‘afvalcontainer’. Vraag jezelf dus steeds af: welke woorden gebruiken onze klanten/bezoekers/inwoners?

4. Gebruik landmarks in webpagina's

Voor veel blinde gebruikers zijn landmarks (page regions) een belangrijke methode om te navigeren. Zorg dat je webbouwer deze toevoegt.

5. Gebruik de skiplink

De allermakkelijkste aanpassing is het gebruik van een skiplink op je pagina. Zorg dat de skiplink de 1e link op de pagina is en gebruik deze alleen om naar de content te springen.