2. WCAG en de Wet Digitale Overheid

In Nederland is het voor overheden verplicht om websites toegankelijk te maken. Dat is geregeld in de Wet Digitale Overheid. In dit besluit zijn de internationale Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) als norm gekozen.

Omslag van ''

2.1 WCAG: de wettelijk verplichte richtlijnen

In alle Europese landen zijn de internationale Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) verplicht. Op dit moment is de nieuwste versie WCAG 2.2.

WCAG kent 3 niveaus van toegankelijkheid: A, AA en AAA. Elk niveau bevat zogenaamde succescriteria.

Niveau A is het makkelijkst, niveau AAA het moeilijkst. Wereldwijd kiest men meestal niveau AA. Ook Nederland hanteert dit niveau. Het wordt af te raden om te streven naar AAA.

Om een voorbeeld te geven over deze niveaus:

  • Niveau A vereist een uitgeschreven tekst, vaak een transcript (bij video niet optimaal, want je kunt niet tegelijk naar de video kijken en het transcript lezen).
  • Niveau AA gaat daarom iets verder: daar is de eis dat video ondertiteld is. Dus als je kijkt kun je ook de ondertiteling zien.
  • De succescriteria op niveau AAA zijn nog iets moeilijker: bijvoorbeeld bij video moet gebarentaal zijn toegevoegd. Dit is interessant als de video bijvoorbeeld vooral bedoeld is voor mensen die doof zijn.

WCAG maakt onderscheid tussen verschillende vormen van audio en video:

  • Geluidsfragmenten ('audio-only'): geluid zonder beeld
  • Bewegende beelden ('video-only'): beeld zonder geluid
  • Filmpjes: beeld met geluid

Daarnaast is er een verschil tussen vooraf opgenomen ('pre-recorded') en live.

WCAG's worstelwoorden

WCAG maakt het taalkundig wel een beetje moeilijk. Wat zouden ze bijvoorbeeld bedoelen met 'op tijd gebaseerde media voor alle vooraf opgenomen gesynchroniseerde media'? Soms is de originele Engels tekst beter begrijpelijk.

Hieronder enkele WCAG-termen en onze uitleg:

louter-geluid
alleen geluid of audio
louter-videobeelden
alleen video of video zonder audio-informatie
vooraf opgenomen
opgenomen of dit weglaten (is namelijk de normale situatie)
op tijd gebaseerde media
gewoon video en audio (geen afbeeldingen)
gesynchroniseerde media
video waarbij het beeld en de audio synchroon lopen. Dus gewoon video met geluid zoals wij dat kennen.

2.2 Wet Digitale Overheid

De Wet Digitale Overheid stelt WCAG verplicht voor overheden. De wet bevat een aantal uitzonderingen. Voor video en audio zijn deze:

  • Opgenomen video en audio (niet live) van vóór 23 september 2020 hoeft niet toegankelijk te zijn.
  • Video en audio die live wordt uitgezonden hoeft niet toegankelijk te zijn.

Dat betekent bijvoorbeeld dat ondertiteling en audiodescriptie niet verplicht zijn in deze situaties.

2.3 WCAG en online video en audio

WCAG (niveau AA) stelt verschillende eisen aan video en audio. De belangrijkste voor video en audio zijn:

  1. Bij een geluidsopname:
    1. Bied een tekstalternatief aan, bijvoorbeeld in de omringende tekst of een transcript.
    2. Zorg dat spraak en andere betekenisvolle geluiden goed hoorbaar is en de spraak goed verstaanbaar. Achtergrondgeluid verstoort dit niet.
  2. Bij video:
    1. Bevat deze auditieve informatie, bied dan ondertiteling aan, die vergelijkbaar is aan deze auditieve informatie.
    2. Bevat de video visuele informatie, bied deze dan ook aan in de vorm van extra audio.
    3. De player waarin de video wordt getoond op de website, moet toegankelijk zijn, bijvoorbeeld bruikbaar zijn met de schermlezer en het toetsenbord.
    4. Het contrast tussen tekst en achtergrond moet minimaal een contrastwaarde hebben van 4,5.
    5. Breng betekenis niet over met kleur alleen.
    6. Zorg dat de video geen lichtflitsen bevat. Dit kan een epileptische aanval opwekken.

Zie ook alle WCAG-succescriteria niveau A, AA en AAA.

2.4 Ontoegankelijke video en audio als media-alternatief

WCAG biedt ook de mogelijkheid om een video of audio aan te bieden als alternatief voor andere toegankelijke content. De video/audio hoeft dan niet toegankelijk te zijn.

Voorwaarde hiervoor is wel dat deze media duidelijk gelabeld is als alternatief voor de toegankelijke content.

Als de video bijvoorbeeld als eerste wordt getoond en daaronder de tekstversie van de video, dan mag dit niet. Want dan is de video niet duidelijk zichtbaar als alternatief.

2.5 Niet-interferentie

In WCAG zijn nog aanvullende eisen opgenomen voor ontoegankelijke content. Ontoegankelijke content mag er immers zijn, maar deze content mag niet het gebruik van de rest van de pagina onmogelijk maken. Dit is het principe van niet-interferentie.

Stel: je hebt een audiofragment op de site. Op de pagina is de volledige tekst als alternatief opgenomen. Dus in principe voldoet de pagina, want de ontoegankelijke content (de audio) heeft een toegankelijk alternatief (de tekst in html).

Maar stel dat de link op de audio zodanig is dat je met het toetsenbord niet voorbij die link kan komen. Er is dan sprake van een zogenaamde toetsenbordval. Vanwege de interferentie-eis voldoet de pagina dan niet aan WCAG.

Er zijn een aantal criteria waar je aan moet voldoen om aan de eis van niet-interferentie te voldoen:

  • 1.4.2 - Geluidsbediening
  • 2.1.2 - Geen toetsenbordval
  • 2.3.1 - Drie flitsen of beneden drempelwaarde
  • 2.2.2 - Pauzeren, stoppen, verbergen
Naar boven